Sommige moslims lijden met terugwerkende kracht onder de trauma’s en nawerkingen van de Kruistochten, sinds deze vanaf 1865 in het Ottomaanse Rijk via Franse en Turkse geschiedenisboeken weer bekend werden.1 Vooral het bezoek van de Duitse keizer aan Palestina in 1898 heeft tot de bekendheid van de Kruistochten bijgedragen. Vanaf de jaren twintig hebben de Moslim Broeders ze bewust in hun antikoloniale propaganda gebruikt. De stichting van de staat Israël was een buitenkansje en versterkte het motief nog eens: wederom werd Palestina vanuit Europa bezet! ‘Zionisten en kruisvaarders’ worden tegenwoordig in islamistische propaganda vaak in één adem genoemd. De historische Kruistochten waren echter sterk antisemitisch geïnspireerd geweest en hadden vele Joden het leven gekost.
De eerste kruisvaarder van de nieuwere tijd was inderdaad niet George W. Bush, maar de Duitse keizer Wilhelm II. Op 31 Oktober (Hervormingsdag!) 1898 reed de keizer in een zelf ontworpen tropenkostuum2 te paard de heilige stad Jeruzalem binnen, o.a. om daar de door hem gefinancierde Verlosserkerk in te wijden. Om een fotogenieke intocht met geheven vaandels mogelijk te maken was er een stukje van de stadsmuur afgebroken. De pers, niet in de laatste plaats geïnspireerd door officiële propaganda en door de wandschilderingen in de kerk,3 noemde de keizer een ‘nieuwe kruisvaarder’. De dichter Wedekind spotte:
- Mit Stolz erfüllst du Millionen Christen;
wie wird von nun an Golgatha sich brüsten,
das einst vernahm das letzte Wort vom Kreuz
und heute nun das erste deinerseits.4
In Damascus bezocht Wilhelm het graf van Saladin, de islamitische oorlogsheld uit de tijd van de echte Kruistochten. Deze ‘ridder zonder vrees of blaam’ prees hij de hemel in in een beroemd geworden rede, waarin hij de Ottomaanse sultan en de toenmaals 300 miljoen moslims zijn blijvende steun beloofde. Het was vooral deze publiciteit die Saladin en daardoor de Kruistochten in het Arabische ’geheugen’ terugbracht. Een protestantse Kruisvaarder prees dus de vroegere islamitische vijand en beloofde moslims hulp tegen hun christelijke tegenstanders. Nog vragen?
NOTEN
1. Carole Hillenbrand, The Crusades: Islamic Perspectives, Edinburgh 2006 (2e dr.), 592.
2. Tropenkostuums waren een typische outfit van koloniale heersers. Eind oktober is het in Jeruzalem ongeveer even warm als in Berlijn in de zomer. Bijzondere kleding is er niet nodig.
3. Deze zijn in 1970–71 bij een restauratie van de kerk vernietigd. Uit schaamte? Ik heb geen afbeelding meer kunnen vinden.
4. ‘Miljoenen christenen vervul jij met trots | wat zal Golgotha nu trots zijn, | dat ooit het laatste woord van het kruis vernam | en vandaag nu het eerste van jouw kant.’ Simplizissimus, Palästina Sondernummer 1898. Volledige tekst van het gedicht hier. De dichter moest snel de wijk nemen naar Zwitserland en belandde na terugkeer in Duitsland alsnog in de gevangenis.
Terug naar Inhoud
Leeswerk Arabisch en Islam 